ONDERZOEK

Diep Leren: om transities te versnellen

De transformatie van steden vraagt om “diepe duurzame transities,” waarbij meerdere systemen zoals transport, water, energie en huisvesting gelijktijdig veranderen. Het realiseren van deze transities vereist het doorbreken van traditionele disciplinaire en professionele grenzen, aangezien de huidige aanpak vaak in silo’s blijft. Het “Stepping Out”-onderzoeksproject onder leiding van Paul Chan onderzoekt innovatieve strategieën om diep transdisciplinair en interprofessioneel leren te bevorderen.

Missiethema

Energie en duurzaamheid

Betrokkenen

TU Delft, Haven-Stad in Amsterdam en het Rotterdams Makers District

Penvoerder

Paul Chan

Aspecten

  • Regionale inbedding
  • Draagvlak
  • Reflectie en adaptatie

Gedrag begrijpen en veranderen

Het onderzoek richt zich op hoe professionals, sectorale organisaties en gebiedsgebonden netwerken transformatief leren kunnen stimuleren. Gedragsverandering is hierbij cruciaal en vraagt van belanghebbenden om voorbij traditionele denkpatronen, taalgebruik en werkwijzen te gaan. Dit proces omvat drie belangrijke dimensies van leren:

  • Denken: Nieuwe denkkaders ontwikkelen om complexe en onderling verbonden uitdagingen te begrijpen.
  • Zeggen:  Het uitwisselen van kennis om samen tot nieuwe oplossingen te komen en hierbij taalbarrières te beslechten tussen disciplines en organisaties.
  • Doen: Samenwerken aan innovatieve oplossingen en het het daadwerkelijk veranderen van werkwijzen binnen en tussen organisaties.

Verschillende vormen van leren

Volgens Paul Chan hebben we verschillende vormen van leren nodig. Die kun je voorstellen op de kwadranten van een assenkruis met op de x-as ‘weinig /  veel verandercapaciteit voor leren’ en op de y-as ‘probleem / oplossingsgericht’.

De voor transities belangrijkste vorm – diep leren – leidt tot daadwerkelijke systeemverandering. Chan: ‘Je focust dan met ‘veel veranderingscapaciteit’ op het achterliggende probleem in plaats van op alleen de oplossing. Als je je met weinig veranderingscapaciteit op het probleem richt, dan leer je vooral reflectief: waar je met elkaar praat over wat nu precies de voorliggende vragen zijn. De twee andere vormen van leren zijn oplossingsgericht in plaats van probleemgericht. Met weinig veranderingscapaciteit leer je dan oppervlakkig en draai je projecten waarmee je vooral quick wins kunt realiseren. Met veel veranderingscapaciteit verander je daadwerkelijke praktijken in de organisaties die de oplossingen in handen hebben.’ Chan denkt dit model en andere leermodellen samen met het onderzoeksteam verder uit en stelt dat op verschillende momenten in het transitieproces verschillende manieren van leren nodig zijn.

Belangrijkste bevindingen en praktische uitkomsten

Actieonderzoek in twee stedelijke living labs—Haven-Stad in Amsterdam en het Rotterdams Makers District—heeft cruciale triggers en barrières geïdentificeerd voor samenwerking en leren:

  • Probleemstelling: Het ontwikkelen van een gezamenlijke probleemstelling om te voorkomen dat actoren te snel in een oplossingsmodus schieten zonder het daadwerkelijke gezamenlijke probleem te hebben verkend .
  • Afstemming tussen organisaties: Niet alleen het aanpakken van (technische) uitdagingen, maar ook werken aan de organisatieprocessen. Dit vraagt ruimte voor leren, reflectie en het documenteren van geleerde lessen.
  • Facilitatievaardigheden: Onderzoekers kunnen helpen bij het documenteren en faciliteren van veranderingsprocessen.

Transities vereisen van professionals dat ze uit hun discipline stappen en samen met andere actoren complexe problemen heroverwegen. Dat vergt dat professionals leren om een probleem vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Stepping Out vertaalde dit idee naar een concrete tool – een rollenspel – die voor onderwijs gebruikt kan worden vanuit de gedachte dat studenten de toekomstige professionals zijn die in staat moeten zijn een gemeenschappelijke probleemdefinitie te formuleren. Hoewel dit rollenspel ontwikkeld is voor studenten,  kan het ook professionals helpen om verschillende perspectieven te integreren door uit hun comfortzone te stappen en in de rol van een andere belanghebbende te stappen.

Dit is ook interessant

ONDERZOEK
Diep Leren: om transities te versnellen

 Het “Stepping Out”-onderzoeksproject onder leiding van Paul Chan onderzoekt innovatieve strategieën om diep transdisciplinair en interprofessioneel leren te bevorderen.

ONDERZOEK
Diepte-investeren: nodig voor échte verandering

Deep Transition Lab (DT-Lab) onderzoekt hoe een investerings-proces kan worden ingericht op het bevorderen van transities.

ONDERZOEK
Integrale Aanpak voor Zoetwaterbeheer in de Zuidwestelijke Delta

Onderzoeksproject ‘STURDI-Water: Opslag, Verbetering, Hergebruik en Distributie van Water in regionale samenwerkingsverbanden’ gaat van start. Lees hier meer.

ONDERZOEK
Verantwoorde opschaling van data-gedreven benaderingen

Opschaling van digitale technologie is problematisch: innovaties moeten worden geïmplementeerd in specifieke organisatorische contexten, waardoor een one-size-fits-all-diffusie onmogelijk is.  Lees meer over dit NWO-onderzoek.

ONDERZOEK
Aan vertrouwen moet je bouwen

Deze uitdaging heeft Barbara Koole in haar proefschrift onder handen genomen. In dit artikel lees je meer over wat vertrouwen is en strategieën om deze te vergroten.

ONDERZOEK
Hoe maak je een operatiekamer milieuvriendelijk?

Een divers team binnen het CAREFREE onderzoeksproject is samengesteld om gedragsverandering bij alle betrokkenen te bewerkstelligen. Het primaire doel is om de operatiekamers milieuvriendelijker te maken.