ONDERZOEK

Diepte-investeren: nodig voor échte verandering

Voor maatschappelijke verandering zijn vaak grote investeringen nodig. Denk aan de investeringen die nodig zijn om de klimaatcrisis aan te gaan. De zonnepaneelrevolutie had niet plaats kunnen vinden zonder private investeringen in de ontwikkeling van zonnepanelen en het net, maar ook overheidssubsidies voor particulieren en bedrijven zijn belangrijk geweest.

Maar het gaat niet alleen om meer investeren, maar juist ook om het type investering. Investeren in transformatie. Veel investeren hoeft namelijk niet te leiden tot de fundamentele maatschappelijk verandering die nodig is om de problemen, zoals de klimaatcrisis, echt op te lossen. Om bij het voorbeeld van de zonnepaneelrevolutie te blijven. Alhoewel de enorme groei in gebruik van zonne-energie belangrijk is, kan daarmee niet worden volstaan. Mensen moeten ook hun gedrag gaan wijzigen. Minder energie gebruiken bijvoorbeeld, of alleen op bepaalde momenten.

Missiethema

Energie en duurzaamheid

Betrokkenen

DT-lab

Penvoerder

Johan Schot

Aspecten

  • reflectie en adaptatie
  • meten en financieren

Maatschappelijk investeren

 

Klassiek investeren heeft als doel om met geld meer geld te verdienen. Je stopt ergens geld in met de belofte dat er binnen een paar jaar meer van is. Het liefst zo snel mogelijk. Bij maatschappelijke investeringen in transformaties ligt dat ingewikkelder. Het rendement kan langer op zich laten wachten en is onzeker. Bovendien is het vaak afhankelijk van wat andere partijen gaan doen, omdat de markt moet gaan schuiven. Consumenten moeten hun gedrag veranderen, er moet nieuw beleid komen dat dit ondersteund, er moet nieuwe infrastructuur komen en bedrijven moeten nieuwe bedrijfsmodellen ontwikkelen.

Tegenwoordig is positieve impact op de maatschappij in toenemende mate een voorwaarde voor investeerders, naast rendement. Maar vaak wordt bij impact niet de vraag gesteld of die slechts leidt tot een optimalisatie van een bestaande praktijken in plaats van: of het een manier is om het systeem te veranderen? Investeerders hebben de tools niet om dit uit te zoeken. Deep Transition Lab (DT-Lab) onder leiding van Johan Schot onderzoekt hoe dit investerings-proces kan worden ingericht op het bevorderen van transities.

Deep Transition Lab

De missie van het lab is om samen met investeerders ervaring op te doen met transformatief investeren. Het lab wil een niche creëren in de investeringsindustrie en bijdragen aan de schaalvergroting ervan. Op hun website staat hun missie als volgt: “Uiteindelijk zal dit de kiem leggen voor verandering in de bredere financiële sector en één van de vonken van een duurzaamheidsrevolutie zijn”. Het werkprogramma van het Deep Transitions Lab bestaat uit drie kernelementen die gezamenlijk bijdragen aan de missie: experimenteren, onderzoeken en leren.

Theory of Change

Voor een van de investeerders die meedoet aan het DT-lab wordt ingezoomd op investeringen in kweekvlees en insecten en in hoeverre dit soort investering kunnen bijdragen aan systeemverandering. Hiervoor ontwikkelt het DT-lab pathways, paden, naar de toekomst. Hoe ziet het voedselsysteem er in 2050 uit en welke grote ontwikkeling hebben hier effect op? Daarna plaatsen ze de investeringen op deze pathways en evalueren ze wat er nodig is om deze investering effectiever te maken. Ze maken een theory of change, een theorie van verandering, en analyseren of de investering wel de juiste verandering teweegbrengt.

Iedere investering volgt weer een ander pad en heeft te maken met andere grote ontwikkelingen, denk aan droogte, migratie of oorlog. Er wordt gekeken naar de huidige dominante praktijken in de wereld en naar alternatieve praktijken. Hierbij wordt ook naar trends gekeken die de wereld kunnen veranderen. Ook lokale context heeft weer andere gevolgen voor een investering.

Deze eerdergenoemde pathways worden samen met relevante actoren gemaakt. Die mensen heb je nodig, omdat investeringen niet losstaan van collectieve acties. De verschillende actoren gaan uiteindelijk bewegen in een bepaalde richting. De investering is een middel om die beweging in gang te krijgen. Dit is een nieuwe aanpak in de investeringswereld.

12 principes van de filosofie van transformatief beleggen

Transformative Investment Philosophy, Filosofie van Transformatief Beleggen, bevat 12 principes voor transformatief beleggen die beleggers helpen bij hun rol in het versnellen van een Tweede Diepe Overgang via systeemverandering op meerdere niveaus. De principes zijn ontworpen om nieuw denken te katalyseren, te helpen bij het stellen van investeringsdoelen, het ontwikkelen van strategieën en processen en om de bredere acceptatie en toepassing van Deep Transitions-denken in de investeringsgemeenschap en de bredere samenleving te versnellen.

Dit is ook interessant

ONDERZOEK
Diepte-investeren: nodig voor échte verandering

Deep Transition Lab (DT-Lab) onderzoekt hoe een investerings-proces kan worden ingericht op het bevorderen van transities.

ONDERZOEK
Integrale Aanpak voor Zoetwaterbeheer in de Zuidwestelijke Delta

Onderzoeksproject ‘STURDI-Water: Opslag, Verbetering, Hergebruik en Distributie van Water in regionale samenwerkingsverbanden’ gaat van start. Lees hier meer.

ONDERZOEK
Verantwoorde opschaling van data-gedreven benaderingen

Opschaling van digitale technologie is problematisch: innovaties moeten worden geïmplementeerd in specifieke organisatorische contexten, waardoor een one-size-fits-all-diffusie onmogelijk is.  Lees meer over dit NWO-onderzoek.

ONDERZOEK
Aan vertrouwen moet je bouwen

Deze uitdaging heeft Barbara Koole in haar proefschrift onder handen genomen. In dit artikel lees je meer over wat vertrouwen is en strategieën om deze te vergroten.

ONDERZOEK
Hoe maak je een operatiekamer milieuvriendelijk?

Een divers team binnen het CAREFREE onderzoeksproject is samengesteld om gedragsverandering bij alle betrokkenen te bewerkstelligen. Het primaire doel is om de operatiekamers milieuvriendelijker te maken.

ONDERZOEK
SMART4L: onderzoek over leergemeenschap en (inter)regionale samenwerking

Een onderzoeksproject over een leergemeenschap en platform om (inter)regionale samenwerking voor ICT-gedreven innovatie in de logistiek te versnellen