Vanaf 2022 hebben Waag Futurelab en Stby samengewerkt aan een gezamenlijk onderzoeksproject met de vraag: Wat hebben burgercollectieven en de overheid nodig om duurzame samenwerking te bereiken op basis van wederzijdse waardecreatie?
Het doel was om te leren van experimenten met nieuwe vormen van samenwerking tussen overheid en maatschappelijke initiatieven. Een van de leidende principes in de verkenningen was de diepgaande kennisbasis van Frame Innovation.
Het project duurde 1,5 jaar en resulteerde in een reeks belangrijke lessen en een selectie van 15 tools gepresenteerd in een handboek voor publiek-private samenwerking. Het handboek is gemaakt door Stby en Waag FutureLab, speciaal voor mensen en organisaties die inspirerende manieren zoeken om publiek-civiele samenwerkingen te verbeteren.
Het opbouwen van samenwerking kan worden gezien als het bouwen van een huis: er is een stevige fundering nodig om de muren en het dak te ondersteunen. Een goede samenwerking is ook gebouwd op een sterke basis, die de samenwerkende partijen gebruiken om hun gezamenlijke infrastructuur vorm te geven. Veel publiek-civiele partnerschappen, vergelijkbaar met publiek-private samenwerkingen, zijn gebaseerd op controle en wantrouwen. Dit komt bijvoorbeeld tot uiting in verantwoordingsprocessen die meer papierwerk dan resultaten opleveren. Om constructieve, duurzame samenwerking te bereiken en wederzijdse waarde te genereren voor overheden en maatschappelijke initiatieven, is het noodzakelijk oude structuren af te breken en een nieuwe gezamenlijke infrastructuur op te bouwen.
Duurzame samenwerking vereist een fundering gebaseerd op vertrouwen en wederkerigheid. Gezamenlijk waarden en doelen vaststellen en een gedeelde taal ontwikkelen helpen bij het creëren van een cultuur van vertrouwen. Dit creëert ruimte voor een ontwerpende houding en om met elkaar te experimenteren. Samenwerken onder deze voorwaarden creëert een relatie die het mogelijk maakt om van gebaande paden af te wijken op een manier die zowel voor de overheid als maatschappelijk initiatief geschikt is.
Nadat de fundering is gelegd, kan een gezamenlijke infrastructuur worden opgezet of versterkt. Dit zijn de muren. Deze infrastructuur bestaat uit een aantal voorwaarden die gezamenlijk door de partijen moeten worden vervuld. Hierbij gaat het om afspraken maken over governance, financiën en middelen, juridische kaders, sociale inbedding en open technologie. Bij het maken van deze afspraken is het belangrijk om te zoeken naar ruimte tussen de regels: oplossingen buiten de gebaande paden die werken voor zowel de overheid als het maatschappelijk initiatief.
Hoe bouw je de fundering van gedeelde waarden, doelen en taal? Hoe creëer je een veilige ruimte en een cultuur van vertrouwen die essentieel is voor het vertrouwen bij het uitvoeren van gezamenlijke experimenten? De 15 tools in het handboek ondersteunen zowel het creëren van een solide basis voor samenwerking, als het creëren en vasthouden van ruimte voor het experimenteren met samenwerking. De aanpak en tools van de handleiding zijn geïnspireerd op de diepgaande kennisbasis van Frame Innovation, ontwikkeld door Kees Dors.
Elke tool bevat een beschrijving en een werkblad met instructies. Ook worden bij iedere tool ervaringen gedeeld uit de publiek-civiele samenwerking rond het Noorderpark in Amsterdam.
Het onderzoek is (mede)gefinancierd met de PPS-toeslag van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat vanuit CLICKNL. CLICKNL is het topconsortium voor Kennis en Innovatie (TKI) van de creatieve industrie.
Waag Futurelab is een creatieve onderzoeksinstelling uit Amsterdam en draagt bij aan het onderzoek, het ontwerp en de ontwikkeling van een duurzame, rechtvaardige samenleving.
Stby is een creatief onderzoeksbureau in Londen en Amsterdam dat bijdraagt aan betekenisvolle, positieve verandering door te pionieren in het zich steeds verder ontwikkelende veld van design research.
Besluitvorming vindt plaats binnen een bepaalde governance: het samenspel tussen organisaties, beslissers, beslisprocessen, wetgeving en richtlijnen. De maatschappelijke transities vragen om aanpassingen in dit samenspel. Adaptive governance is de methode om deze aanpassingen te doen.
Met reflexieve evaluatie kun je samen met de betrokken stakeholders tijdens het traject expliciet leren. Gedurende het proces denk je bovendien samen na over het vergroten van de impact. Lees meer over deze methode in dit artikel.
VRAGEN?
kiamv@clicknl.nl
ORGANISATIE
KIA Maatschappelijk Verdienvermogen
OP DE HOOGTE BLIJVEN?
Wil jij af en toe een e-mail ontvangen met
daarin ontwikkelingen, cases en meer over maatschappelijke verdienvermogen?
MAATSCHAPPELIJK VERDIENVERMOGEN | 2024
VOLG ONS