PRAKTIJKVOORBEELD

Samen Duurzaam op Weg

Hoe je met participatory design tot samenwerking en interventies komt in multi-stakeholder vraagstukken

We plaatsten al eerder een artikel over het voortraject van dit project.

Op piekmomenten stromen er ruim 100.000 tot 150.000 het ArenAPoort-gebied in Amsterdam Zuidoost in en uit. Met drie grote evenementenlocaties – de Johan Cruijff ArenA, AFAS Live en Ziggo Dome – zijn er regelmatig verkeersopstoppingen en andere vormen van overlast. Ruim de helft van de evenementenbezoekers komt met de auto, wat een aanzienlijke CO2 uitstoot tot gevolg heeft. In het samenwerkingsproject “Samen duurzaam op weg” gingen onderzoekers van de Hogeschool van Amsterdam samen met lokale partners op zoek naar oplossingen, door bezoekers en omwonenden te betrekken.

Missiethema

Energie en Klimaat

Betrokkenen

Creative Media for Social Change (HvA); Smart Cities (Saxion); Johan Cruijff Arena; AFAS Live; Ziggo Dome; Placemakers; Green Deal Circular Festivals; ZuidOost Bereikbaar; Smart City Amsterdam; Smart Mobility Platform

Aspecten

Ecosysteem-aanpak

Verandering van reisgedrag van bezoekers vraagt om een ecosysteem-aanpak, omdat oplossingen vanuit alle betrokken samen moet komen. Tussen de aankoop van een ticket en weer veilig thuiskomen krijgt een bezoeker (onbewust) te maken met een ticketpartij, de evenementorganisator, een vervoerder of beheerder van een parkeerterrein, de evenementenlocatie, omwonenden en de gemeente. Met een participatory design aanpak kunnen de verschillende stakeholders gezamenlijk effectieve interventies ontwikkelen, inzicht krijgen in de belangrijkste criteria voor de verschillende belanghebbenden, en de al bestaande ervaring, kennis en het netwerk benutten.

Methode: Participatory design

De onderzoeksgroep Creative Media for Social Change heeft in dit project samen met de Johan Cruijff ArenA, AFAS Live, MOJO, en Ziggo Dome gewerkt aan de vraag: “Hoe kunnen we via een participatory design-aanpak samen met een diverse groep aan stakeholders interventies ontwikkelen die duurzamer reisgedrag stimuleren?”. Duurzaamheid betekent hier niet alleen een vermindering van CO2 maar ook een vermindering van overlast voor bewoners in het gebied. Tijdens het traject is een participatory design aanpak onderzocht en verder ontwikkeld. Met een dergelijke aanpak kunnen de verschillende stakeholders gezamenlijk effectieve interventies ontwikkelen, inzicht krijgen in de belangrijkste criteria voor de verschillen- de belanghebbenden, en de al bestaande ervaring, kennis en het netwerk optimaal inzetten in de transitie. Er zijn creatieve technieken ingezet om het gezamenlijk ontwerpproces te ondersteunen en de betrokkenen te inspireren en te verbinden. Met visuele materialen en technieken zoals low-tech prototyping zijn mensen die niet getraind waren als ontwerper actief betrokken in het ontwerpproces.

KEM's

KEMs -afgekort van Key Enabling Methodologies–  zijn ontwerpmethoden die innovaties en interventies helpen ontwikkelen die ons anders helpen kijken, denken, doen en die onze leefwereld helpen vormgeven. Deze (ontwerp)methoden bieden professionals een effectieve en gerichte aanpak bij het ontwikkelen van innovaties en interventies. Zo dragen KEMs bij aan het teweegbrengenvan de benodigde veranderingen.

 

Bekijk de video over "samen duurzaam op weg"

Resultaten

Drie denkbare interventies zijn via een participatory design aanpak onderzocht en getoetst. Een oplossingsrichting, georganiseerd busvervoer, is verder ontwikkeld tot een interventie in het gebied die door de het lectoraat Creative Media for Social Change en de partners in het gebied gezamenlijk is uitgevoerd. Hierin is veel geleerd over het ontwikkelen en communiceren van georganiseerd busvervoer en andere duurzamere reisalternatieven. Tegelijkertijd heeft het project de waarde van een participatory design aanpak in dit vraagstuk laten zien:

 

  • De technieken om creatief empathisch onderzoek te doen brengen inzicht in de emoties en ervaringen van bezoekers;
  • Het over langere tijd samenwerken aan dit thema met een bevlogen kernteam zorgt ervoor dat de partners elkaars denk- en werkwijze leren kennen en er een goede common ground ontstaat om de stap te zetten naar een experiment in de praktijk;
  • Werken met prototypes zoals moodboards, scenariowerkvellen en video’s zijn een goede manier om de verbeelding op gang te brengen;
  • De participatory design aanpak helpt om samen te experimenteren en het omarmen van onzekerheid.

 

Het project benadrukt dat om maatschappelijke vraagstukken effectief aan te gaan, samenwerking tussen stakeholders nodig is. Om reisgedrag te veranderen is iedereen nodig: de reizigers, maar zeker ook de partijen in het gebied die ervoor zorgen dat de reiziger een acceptabel alternatief voor de auto te kiezen heeft. Het verbinden van verschillende stakeholders is dan minstens zo relevant als het en het verbeelden en mogelijk maken van alternatieven, om verandering in gang te zetten.

Dit is ook interessant

PRAKTIJKVOORBEELD
Samen Duurzaam op Weg

Met een participatory design insteek hebben onderzoekers van de Hogeschool van Amsterdam samen met gebruikers en belanghebbenden succesvolle pilots ontworpen die bijdragen aan duurzame reisoplossingen van en naar evenementen.

We schreven al eerder een artikel over het voortraject van dit project.

 

PRAKTIJKVOORBEELD
Omgaan met spanningen in duurzame ketens

De interesse in het thema ‘spanningen binnen duurzame ketens’ is groot, vertelt onderzoeker Nora El Maanni….

PRAKTIJKVOORBEELD
Vooruitkijken naar Brede Welvaart: een nieuwe aanpak voor ondernemers

Scenarioplanning biedt handvatten als het gaat om brede welvaart. Lees meer over de ervaringen bij de Metaalunie.

PRAKTIJKVOORBEELD
‘Mandala of agency’ voor transities

Verandering begint bij jezelf, maar veel mensen hebben geen helder beeld van hun eigen waarden en hoe deze aansluiten bij de grote maatschappelijke verschuivingen die nodig zijn. Avans Hogeschool onderzoekt hoe je intrinsieke motivatie kan veranderen. 

PRAKTIJKVOORBEELD
Breng maatschappelijke impact in kaart

In het onderzoeksproject ‘Samen Slim Gezond’ duikt Saxion in de effecten en neveneffecten van het maatschappelijke initiatief Buurtgeluk. Lees hier meer.

PRAKTIJKVOORBEELD
Topfit Citizenlab

Topfit Citizenlab is een meerjarig onderzoeks- en innovatieproject met als doel om Twentenaren langer gelukkig en gezond te laten leven. Samen (!) met burgers onderzoeken de initiatiefnemers hoe ze hen aan kunnen zetten tot een gezondere levensstijl.