PRAKTIJKVOORBEELD

Systemische sectorverandering in de watersector

Samenvatting

In een experimenteel onderzoeksproject is gewerkt aan collectieve systemische sectorverandering waarbij ‘Aid and Trade’ hand in hand gaat en bijdraagt aan de Sustainable Development Goals 6: “Verzeker toegang tot duurzaam beheer van water en sanitatie voor iedereen”. Bovendien willen we als Nederland de waterkennis en duurzame technologie wereldwijd exporteren en inzetten ‘for the good’ . Met deze doelen voor ogen zijn we met ruim twintigtal stakeholders, onder regie van het WTEX10 programma samen met de Nyenrode Business University het Clean Water – Hulp, Handel en Financiering traject gestart om combinaties te maken en versnelling te bereiken. Het project was opgezet als een systemische reis om de toestand van het marktsysteem voor schoon en veilig drinkwater te bepalen en een bruikbare strategie te ontwikkelen om de impact te versnellen.

Missiethema

Water, Voedsel en Landbouw

Betrokkenen

Nyenrode Business School, WTEX10 Programma, Ministerie van EZK, het Ministerie van IenW, Topsector Water & Maritiem, Nederlandse Water Alliance en het Netherlands Water Partnership (NWP), diverse ondernemers, Deltares, Acacia Water, Invest International, Waternet, Aquaforall, Witteveen&Bos, Nijhuis Industries, Nederlandse Waterschaps Bank, Hatenboer Water, LG Sonic, BlueCon, RebelGroup, TSWM, VEI, UV Techniek, Pacques Global, NL Works

Aspecten

Maatschappelijke uitdaging

 

Er gebeurt al veel in de watersector. Om Sustainable Development Goal 6 te bereiken, “Verzeker toegang tot duurzaam beheer van water en sanitatie voor iedereen”, moet er echter meer worden gedaan. Nog miljoenen mensen hebben geen toegang tot schoon en veilig water.  Het huidige tempo van duurzame markttransformatie is niet snel genoeg en richt zich te veel op “weer een project”. Hiervoor moet de watertechnologie sector anders gaan denken en handelen om positieve verandering op het gebied van schoon en veilig water en duurzame sanitatie te realiseren

Een extra boost is nodig om de duurzame transformaties van markten en bedrijven te versnellen. Om tot de interventies te komen die het meeste impact hebben, is het cruciaal om een ​​systeemanalyse te hebben van zowel de watersector als de betrokken organisaties, gekoppeld aan persoonlijk leiderschap. Geen enkel bedrijf, instelling of overheid kan de complexe vraagstukken alleen oplossen; de complexiteit die daarmee gepaard gaat, vraagt ​​ook om nieuwe manieren van verbinden en samenwerken.

Het sluit nauw aan bij “Let’s work together”; de boodschap waarmee de Nederlandse watersector zich internationaal profileert. Water opent internationaal deuren voor Nederland. De Nederlandse Internationale Waterambitie (NIWA) laat zien hoe de Nederlandse overheid en de Nederlandse sector samen het werk op waterzekerheid en waterveiligheid in de wereld van mens, plant en dier vergroten, en de Nederlandse bijdrage daaraan vergroten.

Methode omschrijving

De kern van het project was om met behulp van het model voor Duurzame Markttransformatie, “Changing the game” te onderzoeken hoe de internationale watersector hulp en handel beter kan combineren. Daarmee maakt de sector een stap van subsidiegedreven project naar project, naar duurzame opschaling en verdienmodellen. Het model richt zich op een analyse van welke factoren een duurzame evolutie van een marktsysteem in de weg staan. Welke spelregels gelden in de sector? Het geeft ook een integraal overzicht van hoe verschillende actoren in de watersector kunnen samenwerken in verschillende fasen van het transformatieproces en welke interventies in elke fase bijdragen aan een versnelling van de transitie. .

Op basis van Changing the Game en in dialoog tussen alle deelnemers heeft de groep geanalyseerd welke barrières de transformatie afremmen. Vervolgens brachten ze in kaart en waardeerden ze wat er al is gedaan en invloed heeft op de markttransformatie. Op basis van het onderzoek bevinden de deelnemers zich in een voorkeurspositie om bij te dragen aan duurzame markttransformatie vanwege hun gedeelde begrip van systeemverandering in de watersector.

 

KEM's

KEMs -afgekort van Key Enabling Methodologies–  zijn ontwerpmethoden die innovaties en interventies helpen ontwikkelen die ons anders helpen kijken, denken, doen en die onze leefwereld helpen vormgeven. Deze (ontwerp)methoden bieden professionals een effectieve en gerichte aanpak bij het ontwikkelen van innovaties en interventies. Zo dragen KEMs bij aan het teweegbrengenvan de benodigde veranderingen.

Vervolg

Een jaar lang is gedurende verschillende sessies waardevolle informatie, ervaringen en oplossingen uitgewisseld. Er is een systeemanalyse gemaakt en een lonkend perspectief van een duurzame sector geschetst. Hulp en handel gaan hand in hand , waarbij op basis van duurzame technologie én duurzame verdienmodellen een schaalbaar en toekomstbestendige manier van samenwerking ontstaat. Dit betekent dat in 2050;

  1. We hebben geleerd om water te waarderen, ook in financiële zin.
  2. Durven bedrijven, banken en andere partijen te investeren in de internationale watersector
  3. Is de keten langjarig met elkaar verbonden
  4. Wordt er gebruik gemaakt van duurzame technologie
  5. Is er een duidelijke regie in de waterketen
  6. Is er transparantie over de impact en het succes

Vervolgens is in kaart gebracht welke barrières de transitie hiernaar toe afremmen. Daarbij zijn vijf bouwstenen geïdentificeerd; 1) Eerlijke en werkbare risicoverdeling voor opschaling, 2) Passende financiering, 3) Sturen op langjarige verbondenheid, 4) Inzet van duurzame technologie en 5) Regie in consortia. Deze bouwstenen creëren een kader waarmee gezorgd kan worden dat de pilots zich ontwikkelen tot impactvolle, opschaalbare en herhaalbare modellen. Hiermee wordt de impact vergroot, en de afhankelijkheid van subsidies verkleind.

De systeemanalyse en de uitkomsten zijn vastgelegd in een Position Paper “Actieplan voor de transitie naar een duurzame watersector”. De uitkomsten van het groepsproces bieden waardevolle kennis en inzichten voor de sector als geheel, maar zijn ook breder toepasbaar op aanpalende sectoren.

De resultaten van dit experimentele onderzoek zijn voor de partners een eerste stap binnen een langer traject. Er zijn vier pilots geïdentificeerd die ingrijpen op de vijf genoemde bouwstenen. Doel van deze pilots is door een slimme en vooral ook praktische combinatie van Hulp, Handel en Financiering meer duurzame impact te creëren waarmee er meer toegang tot schoon en veilig water is, én bovendien het verdienvermogen van Nederland wordt vergroot.

Dit is ook interessant

PRAKTIJKVOORBEELD
Omgaan met spanningen in duurzame ketens

De interesse in het thema ‘spanningen binnen duurzame ketens’ is groot, vertelt onderzoeker Nora El Maanni….

PRAKTIJKVOORBEELD
Vooruitkijken naar Brede Welvaart: een nieuwe aanpak voor ondernemers

Scenarioplanning biedt handvatten als het gaat om brede welvaart. Lees meer over de ervaringen bij de Metaalunie.

PRAKTIJKVOORBEELD
‘Mandala of agency’ voor transities

Verandering begint bij jezelf, maar veel mensen hebben geen helder beeld van hun eigen waarden en hoe deze aansluiten bij de grote maatschappelijke verschuivingen die nodig zijn. Avans Hogeschool onderzoekt hoe je intrinsieke motivatie kan veranderen. 

PRAKTIJKVOORBEELD
Breng maatschappelijke impact in kaart

In het onderzoeksproject ‘Samen Slim Gezond’ duikt Saxion in de effecten en neveneffecten van het maatschappelijke initiatief Buurtgeluk. Lees hier meer.

PRAKTIJKVOORBEELD
Topfit Citizenlab

Topfit Citizenlab is een meerjarig onderzoeks- en innovatieproject met als doel om Twentenaren langer gelukkig en gezond te laten leven. Samen (!) met burgers onderzoeken de initiatiefnemers hoe ze hen aan kunnen zetten tot een gezondere levensstijl.

PRAKTIJKVOORBEELD
Ecosysteem-benadering voor circulaire chemische transitie
Een ecosysteem-methodologie voor het bouwen van groene en circulaire innovaties binnen de chemische industrie.